پرانتز
شکوه خرد جمعی: باهم فکر می‌کنیم، پس هستیم.
خودتان را یک لحظه جای یک کتابخوان حرفه‌ای بگذارید، پاییز سال ۰۲ است و اینجا تهران در بحبوحه اتفاقات آن سال که هیچکس به نیت واقعی هیچکس اطمینان نداشت. ناگهان از طرف جایزه‌ای که یک شبه و از ناکجاآباد زاییده شده است با شما تماس می‌گیرند و می‌گویند لطفا این ده کتاب را مطالعه کنید؛ آن هم فقط در یک ماه!
من در جایگاه بنیان‌گذار و دبیر جشن ادبی پرانتز بارها در مقابل این سوال قرار گرفته‌ام که چرا باید یک جایزه جدید درست کرد؟ چرا پرانتز؟ و من هربار گفته‌ام می‌خواهم کاری بکنم که براساس دو اصل بنا شده باشد؛ استقلال و استمرار. در واقع این دو اصل آن چنان در دیگر فعالیت‌های ادبی و هنری ایرانی در طی سال‌های اخیر نایاب بوده است که می‌شود با اضافه کردن آن به هر اثر یا فعالیتی به پدیده‌ای جدید و جالب رسید که ارزش امتحان کردن و وقت گذاشتن داشته باشد. اما چیزی که هیچ‌وقت از من پرسیده نشده یا فرصت بیانش نشده و انگیزه نوشتن این چند سطر شد، این سوال است: این استقلال و استمرار از کجا آغاز می‌شود؟ چطور می‌شود به این دو رسید؟
بگذارید بی‌تعارف به این سوال پاسخ بدهیم؛ اگر همراهی و همفکری داوران عضو آکادمی در این دوسال اخیر نبود، آن دو اصل آغازین در حد شعارهای بی‌مزه و تکراری باقی می‌ماندند. اگر نظر تیزبین و دقیق داوران نبود نمی‌شد به استقلال کنونی جایزه رسید و از آن دفاع کرد. در واقع هرگاه منِ دبیر جشن سینه سپر می‌کنم و باد به غبغب می‌اندازم و از استقلال جایزه حرف می‌زنم، دارم در مورد شیوه رای‌گیری و نظردهی داوران آکادمی سخن می‌گویم که اگر این نظرات نبود، دوباره من بودم و انتخابی که هیچ‌وقت نمی‌توانستم از آن دفاع کنم. در واقع هر یک رأی‌ای که از سوی داوران آکادمی صادر می‌شود، مانند آجری است که سنگ بنای جایزه را می‌سازد و من فقط وظیفه دفاع از آن را به عهده دارم و تندیس جایزه با هر یک رای آن‌ها ساخته می‌شود و در نهایت به برنده اعطا می‌شود. در واقع ما در دبیرخانه جشن فقط وظیفه رساندن پیام و نظر آکادمی را به نویسنده‌ها و ناشران داریم و یادآوری اینکه نظر جمع همیشه درست است حتی اگر مخالف ایده و انتخاب خود ما یا شما باشد. این‌طور است که در هر دوسال برگزاری جشن انتخاب‌هایی داشته‌ایم شگفت‌آور و مخالف دید بقیه و من هم با افتخار پای آن ایستاده‌ام و گفته‌ام این انتخاب داوران است و من هم وظیفه‌ام پاسداشت آن. شاید هیچکس این را متوجه نشود اما خودمان در همین خانواده دوساله کوچکمان می‌دانیم که در حال تمرین دموکراسی و خرد جمعی هستیم و نشان دادن این نکته به دیگران که می‌شود و می‌توانیم و بلدیم.
حال که تنور اعتراف و حرف خودمانی داغ است اجازه بدهید به لحظات دیگری از برگزاری پرانتز در این دوسال اشاره کنم؛ ساعت‌ها و روزهایی که ناامید از ادامه یا حتی خسته از قدم‌های سخت کار، لحظه‌ای به هم خیره شده‌ایم و گفته‌ایم «آیا باید ادامه داد؟» نقش بی‌بدیل داوران در استمرار مسیری چنین سخت اینجا خودش را به ما نشان داده است چون همیشه در این لحظات کم‌چارگی به خودمان یادآوری کرده‌ایم که به‌خاطر داوران و زحمت و پیگیری‌شان هم که شده باید ادامه داد و باید هرطور شده رای و نظر آن‌ها را به سرمنزل مقصود رساند. همین حمایت و البته همت داوران بود که در تیر ماه امسال و در ساعاتی که همه در ایران عزیزمان به فکر یک ساعت بعد خود بودند، ما را به سوی برنامه ریزی برای چند ماه بعد جشن سوق داد؛ چون همیشه داورانی بوده اند که به ما گفته اند «پس پرانتز بعدی کی آغاز می‌شود؟» یا اگر به اشارات ابتدای نوشته بازگردم در سال اول جشن داورانی که به ما اعتماد کردند و وقتشان را صرف کاری کردند که شاید هیچ نتیجه یا پایانی بر آن متصور نبودند و چه بزرگوارانه این کار را کردند. همین همراهی بود که باعث شد آغاز کنیم و همین همراهی است که باعث می‌شود ادامه بدهیم.
پس اجازه بدهید در پایان این مرقومه کوتاه دست تک‌تک عزیزانی که در این سه سال همراه ما بوده‌اند را به گرمی بفشارم و به هرزبانی که بلد هستیم از آن‌ها تشکر کنیم و بگوییم که همراهی شما افتخار ماست و به آن‌هایی که هنوز به ما نپیوسته‌اند یادآوری کنم نظر شما اینجا برای دیگران مهم است؛ پس برای دیدن و شمارش آرایتان لحظه شماری می‌کنیم. بدانید که در پرانتز ما نگهبان ایده‌ها و نظرات شما هستیم و برای انتخاب آنچه که شما بهترین می‌دانید با تمام دنیا در خواهیم افتاد!
نزدیک به پایان تابستان ۱۴۰۴
جهانگیر شهلایی
لیست داوران دوره اول جایزه ادبی پرانتز ۱۴۰۲
- محمدحسین جهان‌پناه
- محمدسعید جهان‌پناه
- فرید رهبری
- تیام فتاحی
- فربد آذسن
- مسعود بربر
- امیر سپهرام
- نگین زیاری
- مهراد ارشادی‌نیا
- آناهیتا سلوط
- سروناز فاضلی
- مهدی خدادادی
- کاملیا محبی
- مهدی بنواری
- سمیه کرمی
- مهبد کهنمویی
- سیما تقوی
- سعید سیمرغ
- نرگس عابدی
- پریسا گل‌محمدی
- رضا پوردیان
- علی خمسه
- ماهور پورقدیم
- صدف فقیهی
- امین توکلی
- صدرا محمدی
- نگار تهامی
- امیرسینا مظفری
- محمود حاج زمان
- کاوه مشتاق
- فرزاد خلیلیان
- امیررضا نجفی
- محمدرضا خراسانی
- محمد تقوی
- تینا چهاردولی
- فرنوش فدایی
- پیمان پرهیزکاری
- بهنام حاجی‌زاده
- حسین چشم‌آلوس
- آوا نفیسی
- متین ایزدی
- فرزاد زینلی
- رعنا حشمتی
- شانت خدادادیان
- احسان محمدزاده
- حسین شهرابی
- فرزانه پیشرو
- سعید شریفی
- نسیم فلاح
- صادق کاشفی
- پوریا سعیدی
- نازنین سرکارات پور
- شادبهر شایقی
- آزاده قاسمی
- الناز طرفه
- منصوره صادقی
- غزال غزنوی
- محمدحسین راه‌نورد
- آتوسا زرنگار شیرازی
- محمدرضا فرهادی
- محمد هادی احمدی
- روژین یاسینی
- علی کریمی حجار
- محمود نعمتی
- کیمیا ذالتاش
- رامبد خانلری
- ملیحه هادوی
- دنا موسوی
- فرید سلیمانی
- سید محمد کاشفی مفرد
- حمیده جلیلی
- رکسانا درویش
- حافظ آهی
- لیلی تکلیمی
لیست داوران دوره دوم جایزه ادبی پرانتز ۱۴۰۳
- محمدحسین جهان‌پناه
- محمدسعید جهان‌پناه
- فربد آذسن
- آناهیتا سلوط
- سروناز فاضلی
- مهدی خدادادی
- کاملیا محبی
- مهدی بنواری
- سمیه کرمی
- سیما تقوی
- نرگس عابدی
- امین توکلی
- محمود حاج زمان
- کاوه مشتاق
- امیررضا نجفی
- تینا چهاردولی
- پیمان پرهیزکاری
- آوا نفیسی
- فرزاد زینلی
- رعنا حشمتی
- شانت خدادادیان
- احسان محمدزاده
- صادق کاشفی
- پوریا سعیدی
- نازنین سرکارات پور
- شادبهر شایقی
- منصوره صادقی
- غزال غزنوی
- محمدحسین راه‌نورد
- روژین یاسینی
- علی کریمی حجار
- کیمیا ذالتاش
- ملیحه هادوی
- دنا موسوی
- حمیده جلیلی
- لیلی تکلیمی
- نیلوفر شیرازیان
- فرنوش جمالی
- لاله زارع
- شیرین معمارزاده
- هانیه امیری کیا
- مستانه شهابی‌پور
- اصغر شکری زاده
- محمدجواد اصلانی
- نیلوفر کاظمی
- مائده عمویی
- النا رهبری
- الیستا آقایی
- محمد سرابی
- سورن کریمی
- امیر میثمی
- بهزاد قدیمی
- رضا قرالو
- مهدیس صفری
- کیمیا ضیاعی تربتی
با تشکر ویژه از دوستانی که در هر دو دوره ما را همراهی کردند و در انتخاب بهترین کتاب در ژانرهای مختلف اثرگذار بودند.